3. SU KİRLİLİĞİ VE ÇEVRESEL KALİTE
2003
ÖZEREN, Cevher S; ERK’AKAN, Füsun
ULUSAL SU GÜNLERİ 2003, 1-3 Ekim 2003, Ankara, 2003.
@conference{ÖZEREN2003,
title = {SAKARYA HAVZASI’NIN ANKARA İLİ SINIRLARINDAKİ KOLLARININ FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİNİN İHTİYOFAUNA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ},
author = {Cevher S ÖZEREN and Füsun ERK’AKAN},
url = {http://www.akuademi.net/USG/USG2003/SKCK/skck19dbs.pdf},
year = {2003},
date = {2003-10-01},
booktitle = {ULUSAL SU GÜNLERİ 2003, 1-3 Ekim 2003, Ankara},
abstract = {Sakarya Havzası, endüstriyel kuruluşların yoğun olarak yer aldığı, önemli havzalarımızdan biridir. Bu araştırmada, Temmuz 1994-Haziran 1995 tarihleri arasında, Sakarya Havzası’nın Ankara ili sınırları içerisinde yer alan ve Sakarya Nehri’nin önemli kollarından olan Kirmir, Aladağ ve Ova Çayı’nın fiziksel ve kimyasal parametreleri belirlenerek, çalışma alanından yakalanan balıkların tür komposizyonu ve populasyon yoğunlukları üzerindeki etkileri, aynı alanda daha önce yapılmış çalışmalarla karşılaştırılarak tartışılmıştır.<BR>Yapılan su analizleri sonucunda, çalışma alanının su kalitesinin giderek bozulduğu belirlenmiş ve bu durumun, balıkların tür kompozisyonundan çok populasyon yoğunlukları üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir. Çalışma sonucunda, kirlilik göstergesi olan klorür, amonyak, nitrit, nitrat ve ortofosfat miktarlarının çalışma alandaki birçok istasyonda yüksek olduğu ve çevresel faktörlerin değişimine dayanıklı olan Orthrias sp.’ın % 29,70, Capoeta tinca’nın ise % 28,80’lik bir oranla ihtiyofaunadaki en baskın türler olduğu saptanmıştır. Anahtar kelimeler: Sakarya Havzası, Kirmir Çayı, Aladağ Çayı, Ova Çayı, su kalitesi, ihtiyofauna.},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {conference}
}
Sakarya Havzası, endüstriyel kuruluşların yoğun olarak yer aldığı, önemli havzalarımızdan biridir. Bu araştırmada, Temmuz 1994-Haziran 1995 tarihleri arasında, Sakarya Havzası’nın Ankara ili sınırları içerisinde yer alan ve Sakarya Nehri’nin önemli kollarından olan Kirmir, Aladağ ve Ova Çayı’nın fiziksel ve kimyasal parametreleri belirlenerek, çalışma alanından yakalanan balıkların tür komposizyonu ve populasyon yoğunlukları üzerindeki etkileri, aynı alanda daha önce yapılmış çalışmalarla karşılaştırılarak tartışılmıştır.<BR>Yapılan su analizleri sonucunda, çalışma alanının su kalitesinin giderek bozulduğu belirlenmiş ve bu durumun, balıkların tür kompozisyonundan çok populasyon yoğunlukları üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir. Çalışma sonucunda, kirlilik göstergesi olan klorür, amonyak, nitrit, nitrat ve ortofosfat miktarlarının çalışma alandaki birçok istasyonda yüksek olduğu ve çevresel faktörlerin değişimine dayanıklı olan Orthrias sp.’ın % 29,70, Capoeta tinca’nın ise % 28,80’lik bir oranla ihtiyofaunadaki en baskın türler olduğu saptanmıştır. Anahtar kelimeler: Sakarya Havzası, Kirmir Çayı, Aladağ Çayı, Ova Çayı, su kalitesi, ihtiyofauna.
NAS, Serkan S
ALICI ORTAM ÖZELLİKLERİNİN ARITMA TESİSLERİNİN BOYUTLANDIRILMASINA ETKİLERİ Conference
ULUSAL SU GÜNLERİ 2003, 1-3 Ekim 2003, Ankara, 2003.
@conference{NAS2003,
title = {ALICI ORTAM ÖZELLİKLERİNİN ARITMA TESİSLERİNİN BOYUTLANDIRILMASINA ETKİLERİ},
author = {Serkan S NAS},
url = {http://www.akuademi.net/USG/USG2003/SKCK/skck20sii.pdf},
year = {2003},
date = {2003-10-01},
booktitle = {ULUSAL SU GÜNLERİ 2003, 1-3 Ekim 2003, Ankara},
abstract = {Hızlı nüfus artışı, paralelinde artan kirlilik ve azalan su kaynakları, yönetimleri kirliliğin tespiti, giderilmesi ve kaynakların iyileştirilmesi yönünde ciddi önlemler almaya yönlendirmektedir. Başlangıcını, kirleticilerin yarattığı kirlilik miktarı tespitinin oluşturduğu bu sistemler, deşarj standartlarının belirlenmiş olması, kontrol mekanizmalarının çalıştırılabilmesi ve toplumsal olarak çevresel bilincin artmasına rağmen arıtma çeşitliliği, çevresel ve ekonomik şartlarla daha da karmaşık bir hal alabilmektedir. <BR>Bu çalışmada nehrin (debisi, yerleşimler arası uzaklıklar, çözünmüş oksijen değeri, doygunluk değeri, müsaade edilen oksijen eksikliği, BOİ konsantrasyonu, vb.) ve atık suyun özelliklerinin (BOİ konsantrasyonu, debisi vb.) bilinmesi durumunda, nehre bir veya birden fazla noktadan deşarj edilen atık suların arıtılacağı arıtma tesislerinin optimizasyonunu sağlayan lineer bir programlama verilmekte, sag eğrisinin hesap esasları ve sınır şartları doğrultusunda nehrin debisi ile reaerasyon (yeniden havalanma) katsayısının değişimi incelenmektedir. Anahtar kelimeler: Biyokimyasal oksijen ihtiyacı, sag eğrisi, reaerasyon katsayısı, arıtma tesisi optimizasyonu},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {conference}
}
Hızlı nüfus artışı, paralelinde artan kirlilik ve azalan su kaynakları, yönetimleri kirliliğin tespiti, giderilmesi ve kaynakların iyileştirilmesi yönünde ciddi önlemler almaya yönlendirmektedir. Başlangıcını, kirleticilerin yarattığı kirlilik miktarı tespitinin oluşturduğu bu sistemler, deşarj standartlarının belirlenmiş olması, kontrol mekanizmalarının çalıştırılabilmesi ve toplumsal olarak çevresel bilincin artmasına rağmen arıtma çeşitliliği, çevresel ve ekonomik şartlarla daha da karmaşık bir hal alabilmektedir. <BR>Bu çalışmada nehrin (debisi, yerleşimler arası uzaklıklar, çözünmüş oksijen değeri, doygunluk değeri, müsaade edilen oksijen eksikliği, BOİ konsantrasyonu, vb.) ve atık suyun özelliklerinin (BOİ konsantrasyonu, debisi vb.) bilinmesi durumunda, nehre bir veya birden fazla noktadan deşarj edilen atık suların arıtılacağı arıtma tesislerinin optimizasyonunu sağlayan lineer bir programlama verilmekte, sag eğrisinin hesap esasları ve sınır şartları doğrultusunda nehrin debisi ile reaerasyon (yeniden havalanma) katsayısının değişimi incelenmektedir. Anahtar kelimeler: Biyokimyasal oksijen ihtiyacı, sag eğrisi, reaerasyon katsayısı, arıtma tesisi optimizasyonu
NAS, Serkan S
METAL ZEHİRLİLİĞİNİN BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (BOİ) ve SAG EĞRİSİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Conference
ULUSAL SU GÜNLERİ 2003, 1-3 Ekim 2003, Ankara, 2003.
@conference{NAS2003b,
title = {METAL ZEHİRLİLİĞİNİN BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (BOİ) ve SAG EĞRİSİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ},
author = {Serkan S NAS},
url = {http://www.akuademi.net/USG/USG2003/SKCK/skck21bib.pdf},
year = {2003},
date = {2003-10-01},
booktitle = {ULUSAL SU GÜNLERİ 2003, 1-3 Ekim 2003, Ankara},
abstract = {Atık suların meydana getirdiği çevresel zararların etkilerini azaltmak için tasfiye tesislerinin planlamasından önce, yüzeysel sulardan istifade şekilleri, yüzeysel suların kirlenebilme kapasiteleri, alıcı ortamın kalıcı artıkları özümleme yeteneği gibi özellikler bilinmelidir. Arıtma tesislerinin ekonomik hesapları ve nehir kirlenmesi gibi parametreler ise büyük ölçüde Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı tespitine ve bu tespitteki değişimlere dayanmaktadır. Bu çalışmada, değişik konsantrasyonlardaki HgCl2, HgSO4, K2Cr2O7, CuSO4, Al2(SO4)3, ve ZnSO4 bileşikleri için moment ve en küçük kareler yöntemleri kullanılarak toplam BOİ değerlerinin (L) ve biyooksidasyon hız sabitlerinin (k1) metal zehirliliği ile değişimleri incelenmekte, Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı parametrelerinin alıcı ortam olarak nehirlerdeki çözünmüş oksijen konsantrasyonu üzerindeki etkileri sag eğrisiyle verilmekte ve matematik yöntemler arasında karşılaştırmalar yapılmaktadır. Anahtar kelimeler: Metal zehirliliği, biyolojik oksijen ihtiyacı, sag eğrisi, moment metodu, en küçük kareler metodu},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {conference}
}
Atık suların meydana getirdiği çevresel zararların etkilerini azaltmak için tasfiye tesislerinin planlamasından önce, yüzeysel sulardan istifade şekilleri, yüzeysel suların kirlenebilme kapasiteleri, alıcı ortamın kalıcı artıkları özümleme yeteneği gibi özellikler bilinmelidir. Arıtma tesislerinin ekonomik hesapları ve nehir kirlenmesi gibi parametreler ise büyük ölçüde Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı tespitine ve bu tespitteki değişimlere dayanmaktadır. Bu çalışmada, değişik konsantrasyonlardaki HgCl2, HgSO4, K2Cr2O7, CuSO4, Al2(SO4)3, ve ZnSO4 bileşikleri için moment ve en küçük kareler yöntemleri kullanılarak toplam BOİ değerlerinin (L) ve biyooksidasyon hız sabitlerinin (k1) metal zehirliliği ile değişimleri incelenmekte, Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı parametrelerinin alıcı ortam olarak nehirlerdeki çözünmüş oksijen konsantrasyonu üzerindeki etkileri sag eğrisiyle verilmekte ve matematik yöntemler arasında karşılaştırmalar yapılmaktadır. Anahtar kelimeler: Metal zehirliliği, biyolojik oksijen ihtiyacı, sag eğrisi, moment metodu, en küçük kareler metodu
ÜSTÜNDAĞ, Selma; ÇEVLİK, Hasan; ELİBOL, Meltem İdem
KESİKKÖPRÜ BARAJ GÖLÜ LİMNOLOJİK ARAŞTIRMASI Conference
ULUSAL SU GÜNLERİ 2003, 1-3 Ekim 2003, Ankara, 2003.
@conference{ÜSTÜNDAĞ2003,
title = {KESİKKÖPRÜ BARAJ GÖLÜ LİMNOLOJİK ARAŞTIRMASI},
author = {Selma ÜSTÜNDAĞ and Hasan ÇEVLİK and Meltem İdem ELİBOL},
url = {http://www.akuademi.net/USG/USG2003/SKCK/skck22iis.pdf},
year = {2003},
date = {2003-10-01},
booktitle = {ULUSAL SU GÜNLERİ 2003, 1-3 Ekim 2003, Ankara},
abstract = {Türkiye’de hidroelektrik santrallerde sorun yaratan zebra midyenin yaşamı ve çevresel ilişkileri üzerine araştırmalar yapmak için 2001 Nisan ayında Kesikköprü Baraj Gölü’nde çalışmalara başlanmıştır. Bu çalışmalar kış ayları dışında haftalık periyotlarla 2002 Mayıs ayına kadar sürdürülmüştür. Kış aylarında tek örnekleme yapılmıştır. Örnekleme ve gözlemler, zebra midyenin yaşadığı belirlenen ER-SU Balık Üretim Çiftliği yüzer kafeslerinin bulunduğu bölgede yapılmıştır. Bu çalışmalarda çok miktarda meteorolojik, hidrolojik ve hidrobiyolojik veri toplanmıştır. Toplanan verilerin bir kısmı zebra midye araştırma raporunda değerlendirilmiştir.<BR>Kesikköprü Barajı, Kızılırmak üzerinde, sulama ve enerji temini amacıyla inşa edilmiş ve 1966 yılında hizmete girmiştir. Ayrıca 2028 yılından itibaren Ankara’nın içme ve kullanma suyu kaynağı olarak planlanan Kapulukaya Barajı’nın kirlenmesi yüzünden Kesikköprü Barajının içme ve kullanma suyu amacıyla da kullanılması düşünülmektedir. Halen Kesikköprü Beldesi kullanma suyunu Kesikköprü Barajından temin etmektedir. Baraj gölünde 5 adet kafeslerde balık yetiştiriciliği yapan işletme bulunmaktadır. Çevre halkı bu işletmelerin baraj gölünü kirlettiğine inanmaktadır.<BR>Zebra midye araştırmaları sırasında toplanan veriler Kesikköprü Baraj Gölü Limnolojik Araştırma Raporu’nda da değerlendirilerek baraj gölünün fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri belirlenmiş; elde edilen su kalitesi sonuçları içme suyu ve su ürünleri faaliyetleri için gerekli kalite kriterleri ile karşılaştırılmıştır. Bu incelemeler sonunda, daha kapsamlı araştırmalar gerektiği ortaya çıkmış; Kesikköprü ve Hirfanlı Baraj Gölleri Kirlilik Araştırma Projesi hazırlanarak Mayıs 2003 tarihinde arazi gözlemleri ve örnekleme çalışmalarına başlanmıştır.<BR>Bu tebliğde Kesikköprü Baraj Gölü’nün fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri içme suyu ve su ürünleri faaliyetleri bakımından değerlendirilecektir. Anahtar kelimeler :},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {conference}
}
Türkiye’de hidroelektrik santrallerde sorun yaratan zebra midyenin yaşamı ve çevresel ilişkileri üzerine araştırmalar yapmak için 2001 Nisan ayında Kesikköprü Baraj Gölü’nde çalışmalara başlanmıştır. Bu çalışmalar kış ayları dışında haftalık periyotlarla 2002 Mayıs ayına kadar sürdürülmüştür. Kış aylarında tek örnekleme yapılmıştır. Örnekleme ve gözlemler, zebra midyenin yaşadığı belirlenen ER-SU Balık Üretim Çiftliği yüzer kafeslerinin bulunduğu bölgede yapılmıştır. Bu çalışmalarda çok miktarda meteorolojik, hidrolojik ve hidrobiyolojik veri toplanmıştır. Toplanan verilerin bir kısmı zebra midye araştırma raporunda değerlendirilmiştir.<BR>Kesikköprü Barajı, Kızılırmak üzerinde, sulama ve enerji temini amacıyla inşa edilmiş ve 1966 yılında hizmete girmiştir. Ayrıca 2028 yılından itibaren Ankara’nın içme ve kullanma suyu kaynağı olarak planlanan Kapulukaya Barajı’nın kirlenmesi yüzünden Kesikköprü Barajının içme ve kullanma suyu amacıyla da kullanılması düşünülmektedir. Halen Kesikköprü Beldesi kullanma suyunu Kesikköprü Barajından temin etmektedir. Baraj gölünde 5 adet kafeslerde balık yetiştiriciliği yapan işletme bulunmaktadır. Çevre halkı bu işletmelerin baraj gölünü kirlettiğine inanmaktadır.<BR>Zebra midye araştırmaları sırasında toplanan veriler Kesikköprü Baraj Gölü Limnolojik Araştırma Raporu’nda da değerlendirilerek baraj gölünün fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri belirlenmiş; elde edilen su kalitesi sonuçları içme suyu ve su ürünleri faaliyetleri için gerekli kalite kriterleri ile karşılaştırılmıştır. Bu incelemeler sonunda, daha kapsamlı araştırmalar gerektiği ortaya çıkmış; Kesikköprü ve Hirfanlı Baraj Gölleri Kirlilik Araştırma Projesi hazırlanarak Mayıs 2003 tarihinde arazi gözlemleri ve örnekleme çalışmalarına başlanmıştır.<BR>Bu tebliğde Kesikköprü Baraj Gölü’nün fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri içme suyu ve su ürünleri faaliyetleri bakımından değerlendirilecektir. Anahtar kelimeler :
KORAY, Tufan; SABANCI, Fatma ÇOLAK
KUZEY EGE VE BATI KARADENİZ’DE TOKSİK MİKRO-ALGLER VE İZLENME STRATEJİLERİ Conference
ULUSAL SU GÜNLERİ 2003, 1-3 Ekim 2003, Ankara, 2003.
@conference{KORAY2003,
title = {KUZEY EGE VE BATI KARADENİZ’DE TOKSİK MİKRO-ALGLER VE İZLENME STRATEJİLERİ},
author = {Tufan KORAY and Fatma ÇOLAK SABANCI},
url = {http://www.akuademi.net/USG/USG2003/SKCK/skck23uib.pdf},
year = {2003},
date = {2003-10-01},
booktitle = {ULUSAL SU GÜNLERİ 2003, 1-3 Ekim 2003, Ankara},
abstract = {Batı Karadeniz, Marmara ve Kuzey Doğu Ege Denizi'nde 2000-2003 yılları arasında yürütülen bu araştırmada toksik mikroplanktonik algler belirlenmiştir. Saptanan türlerin bolluğu abunsdans ve frekansları incelenmiş ve 13 türün önemli olduğu görülmüştür. Bunlardan Pseudonitzschia pungens en bol fakat yaygın olmayanıdır. Diğer türler; Anabaena variabilis, Dinophysis acuminata, Dinophysis acuta, Dinophysis caudata, Dinophysis fortii, Dinophysis mitra, Dinophysis rotundata, Dinophysis sacculus, Dinophysis tripos, Lingulodinium polyedrum, Prorocentrum lima, Pseudonitzschia pseudodelicatissima’dır. Anahtar kelimeler: Toksik mikro-alg, kalite kontrol, su ürünleri.},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {conference}
}
Batı Karadeniz, Marmara ve Kuzey Doğu Ege Denizi'nde 2000-2003 yılları arasında yürütülen bu araştırmada toksik mikroplanktonik algler belirlenmiştir. Saptanan türlerin bolluğu abunsdans ve frekansları incelenmiş ve 13 türün önemli olduğu görülmüştür. Bunlardan Pseudonitzschia pungens en bol fakat yaygın olmayanıdır. Diğer türler; Anabaena variabilis, Dinophysis acuminata, Dinophysis acuta, Dinophysis caudata, Dinophysis fortii, Dinophysis mitra, Dinophysis rotundata, Dinophysis sacculus, Dinophysis tripos, Lingulodinium polyedrum, Prorocentrum lima, Pseudonitzschia pseudodelicatissima’dır. Anahtar kelimeler: Toksik mikro-alg, kalite kontrol, su ürünleri.
DEMİRKALP, Yıldız F; ÇAĞLAR, Selim S; SAYGI, Yasemin BAŞBUĞ; GÜNDÜZ, Ertunç; KAYNAŞ, Sinan; KILINÇ, Sabri
ÇERNEK GÖLÜ (SAMSUN-BAFRA)’NÜN FİZİKSEL-KİMYASAL ÖZELLİKLERİ VE TROFİK YAPISI Conference
ULUSAL SU GÜNLERİ 2003, 1-3 Ekim 2003, Ankara, 2003.
@conference{DEMİRKALP2003,
title = {ÇERNEK GÖLÜ (SAMSUN-BAFRA)’NÜN FİZİKSEL-KİMYASAL ÖZELLİKLERİ VE TROFİK YAPISI},
author = {Yıldız F DEMİRKALP and Selim S ÇAĞLAR and Yasemin BAŞBUĞ SAYGI and Ertunç GÜNDÜZ and Sinan KAYNAŞ and Sabri KILINÇ},
url = {http://www.akuademi.net/USG/USG2003/SKCK/skck24dii.pdf},
year = {2003},
date = {2003-10-01},
booktitle = {ULUSAL SU GÜNLERİ 2003, 1-3 Ekim 2003, Ankara},
abstract = {Çernek Gölü, Karadeniz kıyılarında doğal özelliklerini koruyabilmiş Türkiye’nin en büyük sulak alanlarından biri olan Kızılırmak deltasında bulunmaktadır. Dar bir kumsal bariyeri ile Karadeniz’den ayrılan göl, deniz seviyesinde olup 370 hektarlık bir alana sahiptir. Maksimum derinliğin 195 cm olarak ölçüldüğü gölde tabakalaşma tespit edilmemiştir. Göl alanı küçük olmakla birlikte ornitolojik ve balıkçılık açısından delta içindeki en önemli göllerden biridir. Ramsar bölgesi olan göl ve çevresi sit alanı olup ayrıca, Çernek Gölü Orman Genel Müdürlüğünce “Su Kuşları Koruma ve Üreme Alanı” olarak ilan edilmiştir. Ancak göl için en önemli tehdidi göle güney kısmından ulaşan Badut kanalı oluşturmaktadır. Bölgede bulunan tarım alanlarından gelen drenaj atıkları ve Bafra ilçesinin kanalizasyonu bu kanal ile gölün güneyinde yer alan sazlık bölgeye ulaşmaktadır. Bu araştırma kapsamında gölün fiziksel ve kimyasal özellikleri (sıcaklık, pH, oksijen, iletkenlik, tuzluluk, kalsiyum, magnezyum, potasyum, klor, sodyum, alkalinite, ortofosfat, nitrit, nitrat, amonyak) nin yanı sıra klorofil a, fitoplankton ve zooplankton kompozisyonu değerlendirilerek gölün trofik yapısı incelenmiştir. Çernek Gölü’nde çalışma yapılan dönemde klorofil a 4.12-541.5 mg m-3 arasında, primer produktivite ise 569-4303 mgC/m-2/gün olarak ölçülmüştür. Çernek Gölü’nün anyon (Cl>HCO3>SO4>CO3) ve katyon (Na>Mg>Ca>K) dengesi bakımından daha çok tuzlu sulara benzerlik gösterdiği, Redeke’nin yaptığı sınıflandırmaya göre oligohaline acı sular grubunda yer aldığı görülmüştür.Ayrıca gölün amonyak(332-1537 µg/l), ortofosfat (42-161 µg/l) ve nitrit (3-87 µg/l )değerleri bakımından bazı aylarda kritik düzeye yaklaştığı, yüksek bikarbonat içermesi ve pH’nın çalışma boyunca 8’in üzerinde ölçülmesi nedeniyle amonyağın göl için risk oluşturabileceği tespit edilmiştir. Gölde çalışma döneminde fitoplanktonda Chlorophyta ve Cyanophyta’nın sayısal olarak ve tür kompozisyonu açısından baskın olduğu, zooplanktonda ise Rotifera’nın sayısal olarak baskın olduğu tespit edilmiş, fitoplanktonda 50 takson, Cladocera ve Copepoda grubunda 11 takson, ve Rotifera’dan ise 5 farklı cins teshis edilmiştir. Sonuç olarak klorofil a, primer produktivite ve plankton kompozisyonuna göre gölün hipertrofik eğilimde olmakla birlikte ötrofik karakterde olduğu bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Çernek Gölü, trofik yapı, oligohalin acı su, fiziksel ve kimyasal özellikler},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {conference}
}
Çernek Gölü, Karadeniz kıyılarında doğal özelliklerini koruyabilmiş Türkiye’nin en büyük sulak alanlarından biri olan Kızılırmak deltasında bulunmaktadır. Dar bir kumsal bariyeri ile Karadeniz’den ayrılan göl, deniz seviyesinde olup 370 hektarlık bir alana sahiptir. Maksimum derinliğin 195 cm olarak ölçüldüğü gölde tabakalaşma tespit edilmemiştir. Göl alanı küçük olmakla birlikte ornitolojik ve balıkçılık açısından delta içindeki en önemli göllerden biridir. Ramsar bölgesi olan göl ve çevresi sit alanı olup ayrıca, Çernek Gölü Orman Genel Müdürlüğünce “Su Kuşları Koruma ve Üreme Alanı” olarak ilan edilmiştir. Ancak göl için en önemli tehdidi göle güney kısmından ulaşan Badut kanalı oluşturmaktadır. Bölgede bulunan tarım alanlarından gelen drenaj atıkları ve Bafra ilçesinin kanalizasyonu bu kanal ile gölün güneyinde yer alan sazlık bölgeye ulaşmaktadır. Bu araştırma kapsamında gölün fiziksel ve kimyasal özellikleri (sıcaklık, pH, oksijen, iletkenlik, tuzluluk, kalsiyum, magnezyum, potasyum, klor, sodyum, alkalinite, ortofosfat, nitrit, nitrat, amonyak) nin yanı sıra klorofil a, fitoplankton ve zooplankton kompozisyonu değerlendirilerek gölün trofik yapısı incelenmiştir. Çernek Gölü’nde çalışma yapılan dönemde klorofil a 4.12-541.5 mg m-3 arasında, primer produktivite ise 569-4303 mgC/m-2/gün olarak ölçülmüştür. Çernek Gölü’nün anyon (Cl>HCO3>SO4>CO3) ve katyon (Na>Mg>Ca>K) dengesi bakımından daha çok tuzlu sulara benzerlik gösterdiği, Redeke’nin yaptığı sınıflandırmaya göre oligohaline acı sular grubunda yer aldığı görülmüştür.Ayrıca gölün amonyak(332-1537 µg/l), ortofosfat (42-161 µg/l) ve nitrit (3-87 µg/l )değerleri bakımından bazı aylarda kritik düzeye yaklaştığı, yüksek bikarbonat içermesi ve pH’nın çalışma boyunca 8’in üzerinde ölçülmesi nedeniyle amonyağın göl için risk oluşturabileceği tespit edilmiştir. Gölde çalışma döneminde fitoplanktonda Chlorophyta ve Cyanophyta’nın sayısal olarak ve tür kompozisyonu açısından baskın olduğu, zooplanktonda ise Rotifera’nın sayısal olarak baskın olduğu tespit edilmiş, fitoplanktonda 50 takson, Cladocera ve Copepoda grubunda 11 takson, ve Rotifera’dan ise 5 farklı cins teshis edilmiştir. Sonuç olarak klorofil a, primer produktivite ve plankton kompozisyonuna göre gölün hipertrofik eğilimde olmakla birlikte ötrofik karakterde olduğu bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Çernek Gölü, trofik yapı, oligohalin acı su, fiziksel ve kimyasal özellikler
Kaynak Gösterimi
Burada yer alan makaleler, 1-3 Ekim 2003 tarihlerinde Ankara’da yapılan Ulusal Su Günleri Sempozyumunda sunulmuş ve Türk Sucul Yaşam Dergisi’nin 1. cilt 1. sayısında (2003) yayımlanmıştır. Makaleleri yayınlarınızda kaynak olarak kullanırken lütfen bu bilgiye yer veriniz.